Bệnh thoát vị đĩa đệm ở người trẻ và cách chữa trị phù hợp

Hiện nay, thoát vị đĩa đệm ở người trẻ không còn hiếm gặp và ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Bệnh có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra và ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình học tập, lao động, sinh hoạt của bệnh nhân. Vậy thoát vị đĩa đệm có bị ở người trẻ tuổi không? Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, cách điều trị khi người trẻ bị thoát vị đĩa đệm như thế nào hiệu quả?

Thoát vị đĩa đệm là bệnh lý cột sống thường gặp ở người lớn tuổi do quá trình lão hóa tự nhiên. Tuy nhiên hiện nay, bệnh có xu hướng trẻ hóa bởi các tác động từ chấn thương, lao động nặng, tư thế ngồi/nằm không đúng hoặc lười vận động.

Bệnh thoát vị đĩa đệm ở người trẻ là tình trạng nhân nhầy thoát ra khỏi bao xơ khi bao xơ bị nứt, rách, từ đó tạo thành các điểm lồi trên đĩa đệm. Các điểm phình, lồi này khiến dây thần kinh dọc cột sống bị kích thích hoặc chèn ép, gây đau nhức, tê bì khó chịu.

Người trẻ bị thoát vị đĩa đệm không còn hiếm gặp hiện nay

Thoát vị đĩa đệm ở người trẻ tuổi có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào của cột sống, tuy nhiên, cột sống cổ và thắt lưng là 2 vị trí dễ bị tổn thương nhất. Mức độ đau có thể nhẹ, ít nghiêm trọng đến đau nhức nghiêm trọng nếu khối thoát vị chèn ép vào rễ thần kinh. 

So với người lớn tuổi, người trẻ bị thoát vị đĩa đệm dễ điều trị và phục hồi hơn do cột sống chưa bị thoái hóa nặng. Thông thường, sau 3 - 5 tuần điều trị bằng thuốc, vật lý trị liệu,... các triệu chứng sẽ thuyên giảm nhanh chóng.

Thoát vị đĩa đệm ở người trẻ thường xảy ra do một số nguyên nhân sau đây:

• Chấn thương: Nhiều người trẻ bị chấn thương khi chơi thể thao, lao động có thể ảnh hưởng đến sự ổn định của cột sống hoặc khiến bao xơ đĩa đệm bị nứt, rách, tạo điều kiện cho nhân nhầy thoát ra ngoài, chèn ép rễ thần kinh và các mô mềm xung quanh gây đau nhức.
• Tư thế sinh hoạt sai: Những người ngồi gù lưng, đeo túi nặng lệch vai trong thời gian dài, gối cao đầu khi ngủ, mang vác nặng,... sẽ khiến đĩa đệm tổn thương, cấu trúc ổn định của cột sống bị ảnh hưởng, dẫn đến thoát vị đĩa đệm.
• Tính chất công việc: Người làm nghề bốc vác thường xuyên mang vác nặng; nhân viên văn phòng, tài xế, lễ tân,... thường phải ngồi hoặc đứng trong thời gian dài dễ bị thoát vị đĩa đệm.

Nhân viên văn phòng là đối tượng dễ bị thoát vị đĩa đệm

Ngoài các nguyên nhân kể trên, một số yếu tố dưới đây sẽ làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm ở người trẻ tuổi:

• Thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể nặng sẽ tạo áp lực lên các đĩa đệm, làm tăng nguy cơ thoái hóa và thoát vị.
• Chế độ ăn uống thiếu chất dinh dưỡng: Một số chất như canxi, các vitamin, Omega 3,... rất tốt cho cơ thể nói chung và xương khớp nói riêng. Do đó, nếu không cung cấp đủ các chất này cho cơ thể, xương khớp có thể bị thoái hóa sớm và dễ tổn thương.
• Hút thuốc lá: Khi hút thuốc, lượng oxy cung cấp cho đĩa đệm giảm đi, lâu dần khiến đĩa đệm bị tổn thương, tăng nguy cơ thoái hóa.

Các yếu tố khác: Một số yếu tố như di truyền, dị tật cột sống bẩm sinh, thoát vị đĩa đệm thứ phát do viêm nhiễm,... cũng làm tăng nguy cơ bị thoát vị đĩa đệm ở người trẻ tuổi.

Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ bị thoát vị đĩa đệm ở người trẻ tuổi

Người trẻ bị thoát vị đĩa đệm sẽ xuất hiện các triệu chứng từ nhẹ đến nặng phụ thuộc vào mức độ cũng như giai đoạn tiến triển của bệnh, cụ thể:

Thoát vị đĩa đệm giai đoạn đầu

Ở giai đoạn đầu, nhân nhầy của đĩa đệm bị chèn ép và có thể biến dạng nhưng chưa thoát ra khỏi bao xơ. Người bệnh sẽ cảm thấy tê cứng nhẹ tại vị trí tổn thương. Lâu dần, bao xơ có thể bị mài mòn, nứt rách khiến đĩa đệm bị lồi, nhân nhầy thoát ra dẫn đến nhiều hệ lụy:

• Đau nhức tại vị trí tổn thương do rễ thần kinh bị chèn ép.
• Cơn đau ở mức độ nhẹ nên người bệnh dễ nhầm lẫn với đau mỏi thông thường.
• Tê cứng ngày càng nghiêm trọng và thường xuyên xảy ra hơn.

Thoát vị đĩa đệm giai đoạn nặng (giai đoạn 2, 3)

Nếu thoát vị đĩa đệm ở giai đoạn đầu không được phát hiện và điều trị sớm sẽ khiến cột sống mất đi đường cong tự nhiên. Lúc này, khối thoát vị sẽ chèn ép nghiêm trọng vào các dây thần kinh, khiến người bệnh gặp các triệu chứng khó chịu như:

• Đau âm ỉ hoặc dữ dội tại vị trí bị thoát vị.
• Nếu vị trí thoát vị đĩa đệm ở vùng cổ, cơn đau có thể lan tỏa ra vai, vùng lưng trên, lên đầu cũng như 2 cánh tay.
• Nếu thoát vị đĩa đệm ở vùng thắt lưng, cơn đau sẽ lan xuống mông, đùi và 2 chân kèm tê bì, khó chịu.
• Mức độ đau nghiêm trọng hơn khi ho, hắt hơi, đi đại tiện hoặc khi vận động mạnh; giảm nhanh khi nghỉ ngơi.

Người bị thoát vị đĩa đệm đau nặng hơn khi ho

- Ngoài các triệu chứng trên, người trẻ bị thoát vị đĩa đệm còn có thể có cảm giác ngón tay, ngón chân tê bì, châm chích như kiến cắn; khả năng vận động giảm; hoa mắt, mệt mỏi, đầu bốc hỏa; rối loạn cảm giác, cầm nắm khó khăn.

Thoát vị đĩa đệm giai đoạn 4 (giai đoạn nặng nhất)

Ở giai đoạn này, bao xơ đĩa đệm nứt, vỡ, nhân nhầy biến dạng hoàn toàn. Lúc này, người bệnh có thể bị rối loạn cảm giác, mất kiểm soát hoạt động của ruột và bàng quang, teo cơ, thậm chí tê liệt.

Như đã phân tích ở trên, người trẻ bị thoát vị đĩa đệm có tốc độ hồi phục tổn thương nhanh hơn rất nhiều so với người cao tuổi. Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu, triệu chứng bệnh khá nhẹ nên nhiều người chủ quan, không thăm khám và điều trị sớm dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như: Tteo cơ, tê liệt, rối loạn cơ vòng, hội chứng chùm đuôi ngựa, liệt nửa người hoặc cả người.

Để chẩn đoán thoát vị đĩa đệm ở người trẻ tuổi, bác sĩ có thể thực hiện khám lâm sàng và cận lâm sàng để xác định chính xác bệnh và chỉ định biện pháp điều trị phù hợp.

Khám lâm sàng 

Bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh liệt kê tiền sử bệnh, chấn thương và các triệu chứng mà cơ thể đang gặp phải như đau nhức, tê bì,... Sau đó, bệnh nhân có thể phải thực hiện một số thử nghiệm theo chỉ định của bác sĩ như: 

• Khám tại chỗ: Bác sĩ quan sát, sờ vị trí đau nhức để kiểm tra tình trạng sưng, đau, cứng khớp. Ngoài ra, có thể nắn nhẹ đoạn cột sống đang đau để kiểm tra mức độ nhạy cảm.
• Kiểm tra sức cơ: Bệnh nhân được yêu cầu cầm nắm, nâng đồ vật, nâng chân,... để kiểm tra sức cơ và xác định mức độ của cơn đau.
• Kiểm tra khả năng vận động: Người bệnh có thể đi lại, cầm nắm đồ vật, thực hiện các động tác liên quan đến cột sống để kiểm tra khả năng chịu lực một cách chính xác.

Khám lâm sàng chẩn đoán thoát vị đĩa đệm ở người trẻ

Chẩn đoán cận lâm sàng 

Ngoài các biện pháp chẩn đoán ở trên, để xác định chính xác thoát vị đĩa đệm ở người trẻ tuổi, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh:

• Chụp X-quang: Kỹ thuật này giúp phát hiện những bất thường ở cột sống như gai cột sống, xẹp đĩa đệm hoặc kiểm tra đường cong tự nhiên của cột sống.

• Chụp cắt lớp vi tính: Phương pháp này giúp kiểm tra rộng và kỹ hơn tổn thương vùng cột sống và các mô mềm bao quanh.

• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Kỹ thuật này giúp bác sĩ kiểm tra toàn bộ cấu trúc cột sống cũng như các mô mềm, mạch máu, dây thần kinh. Từ đó, xác định chính xác mức độ tổn thương, loại thoát vị (thoát vị đĩa đệm thông thường, thoát vị đĩa đệm đa tầng hoặc thoát vị nội xốp,...).

• Myelogram: Xét nghiệm hình ảnh giúp kiểm tra các tổn thương trong tủy sống một cách rõ nét hơn.

• Điện cơ: Nếu bác sĩ nghi ngờ dây thần kinh bị chèn ép, kỹ thuật điện cơ sẽ được chỉ định để giúp phân loại, xác định số lượng và mức độ tổn thương của dây thần kinh.

• Nghiên cứu dẫn truyền thần kinh: Một số điện cực sẽ dược dán lên vùng da tại vị trí có thoát vị đĩa đệm. Kỹ thuật này giúp kiểm tra chức năng và cách mà dây thần kinh, các cơ hoạt động sau khi bị tổn thương.

Chẩn đoán cận lâm sàng thoát vị đĩa đệm ở người trẻ

Hiện nay, có rất nhiều phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm ở người trẻ tuổi. Tùy vào triệu chứng, giai đoạn tiến triển của bệnh mà bác sĩ có thể chỉ định phương pháp phù hợp với từng người bệnh

Điều trị tại nhà 

Một số cách điều trị tại nhà dưới đây sẽ giúp người trẻ bị thoát vị đĩa đệm tạm biệt các triệu chứng đau nhức khó chịu:

• Nghỉ ngơi: Nếu cơn đau gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc, đời sống, người bệnh nên nghỉ ngơi trong 1 - 2 ngày đầu. Điều này sẽ giúp cơ thể thư giãn, có thời gian phục hồi, đồng thời mang lại hiệu quả giảm đau nhức rất tốt.
• Chườm lạnh, chườm ấm: Trong 1 - 3 ngày đầu bị đau, người bệnh có thể chườm lạnh để giảm đau, tiêu viêm hiệu quả. Sau đó, nên chườm ấm để cải thiện tình trạng đau nhức, tăng cường lưu thông máu và đẩy nhanh quá trình phục hồi tổn thương đĩa đệm
• Duy trì vận động: Khi bị đau, bạn không nên chỉ nằm một chỗ mà hãy vận động nhẹ nhàng khoảng 30 phút/ngày với các bài tập như đi bộ, tập yoga, đạp xe,... Điều này sẽ giúp hạn chế tình trạng cứng khớp, cải thiện khả năng vận động hiệu quả.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Người trẻ bị thoát vị đĩa đệm nên tăng cường tiêu thụ các nhóm thực phẩm giàu canxi, vitamin D, vitamin C, Omega 3,... Các thực phẩm này có công dụng chống oxy hóa, thúc đẩy quá trình phục hồi tổn thương, ngăn ngừa sự thoái hóa của cột sống rất tốt.

Người bị thoát vị đĩa đệm nên bổ sung nhiều cá, rau xanh, trái cây

Dùng thuốc 

Khi các triệu chứng đau nhức, tê bì, sưng viêm ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người bệnh, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để giúp điều trị thoát vị đĩa đệm ở người trẻ tuổi hiệu quả hơn. Dưới đây là một số loại thuốc thường được sử dụng:

• Thuốc giảm đau không kê đơn: Loại thuốc này giúp giảm nhanh tình trạng đau nhức, sưng viêm một cách hiệu quả trong thời gian ngắn.
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng: Những bệnh nhân bị đau nhức đến mức không ngủ được, khó ngủ hoặc tâm trạng không ổn định sẽ được kê đơn thuốc chống trầm cảm ba vòng để giúp an thần, giảm đau nhanh, cải thiện giấc ngủ hiệu quả.
• Thuốc giãn cơ: Loại thuốc này có tác dụng giảm căng cơ, làm dịu cơn đau hiệu quả. Tuy nhiên, người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của bác sĩ bởi nếu sử dụng liều cao, thuốc có thể gây chóng mặt, đau đầu.
• Thuốc giảm đau gây nghiện opioid: Được chỉ định khi bệnh nhân không đáp ứng với các loại thuốc trên. Nhóm thuốc này giúp giảm đau hiệu quả, nhanh chóng. Tuy nhiên, không nên dùng thuốc trong thời gian dài bởi có thể gây nghiện và một số tác dụng phụ như: Ttáo bón, buồn nôn, an thần,...
• Tiêm corticosteroid: Loại thuốc này được chỉ định cho bệnh nhân không đáp ứng với các loại thuốc uống ở trên và có tình trạng dây thần kinh cột sống bị chèn ép nghiêm trọng. Corticosteroid sẽ được tiêm vào khu vực quanh dây thần kinh để giảm viêm và đau nhức hiệu quả.

Tiêm corticosteroid giúp điều trị thoát vị đĩa đệm ở người trẻ hiệu quả

Vật lý trị liệu 

Trong thời gian điều trị thoát vị đĩa đệm ở người trẻ tuổi, bác sĩ có thể hướng dẫn bệnh nhân tập vật lý trị liệu, giúp giảm đau, phục hồi khả năng vận động hiệu quả. 

Tùy vào mức độ bệnh cũng như thể trạng, mỗi người sẽ có các bài tập khác nhau như: Kéo giãn cột sống, bài tập đạp xe, nâng đồ vật,... giúp căng cơ, giảm áp lực lên cột sống, thúc đẩy cơ thể phục hồi tổn thương hiệu quả.

Liệu pháp bổ sung 

Bên cạnh các phương pháp điều trị ở trên, người trẻ bị thoát vị đĩa đệm có thể được chỉ định thêm một số liệu pháp bổ sung để đẩy nhanh hiệu quả giảm đau, tê bì như:

• Nắn khớp xương: Bác sĩ sẽ tiến hành nắn chỉnh cột sống để phục hồi đường cong tự nhiên của cột sống, điều chỉnh khối nhân nhầy và giảm đau hiệu quả.
• Xoa bóp: Liệu pháp này sử dụng lực từ đôi bàn tay tác động một lực vừa đủ lên vùng cột sống bị tổn thương để giảm đau. Ngoài ra, xoa bóp còn giúp kích thích tuần hoàn máu, thư giãn các khớp xương, xoa dịu cơn đau và tăng khả năng vận động hiệu quả.
• Châm cứu: Đây là liệu pháp sử dụng kim châm vào các huyệt đạo trên cơ thể để thông kinh lạc, giảm đau nhức, phục hồi cảm giác và khả năng vận động cho bệnh nhân.

Các liệu pháp bổ sung ở trên cần được thực hiện bởi các bác sĩ có chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm để đảm bảo an toàn và nâng cao hiệu quả một cách tốt nhất.

Chế phẩm từ dầu vẹm xanh 

Bên cạnh việc áp dụng các biện pháp điều trị ở trên, các chuyên gia khuyên người trẻ bị thoát vị đĩa đệm sử dụng kết hợp sản phẩm thảo dược chứa dầu vẹm xanh để tăng cường hiệu quả giảm đau nhức, phòng ngừa bệnh tái phát một cách hiệu quả.

Dầu vẹm xanh giúp hỗ trợ giảm đau nhức, phòng ngừa thoát vị đĩa đệm tái phát

Dầu vẹm xanh được chiết xuất từ một loại sò sống ở biển. Nhờ giàu chất dinh dưỡng như: Omega 3, Omega 6, glucosamine, canxi…, chúng được đánh giá là “cứu tinh” cho những người bị bệnh về cột sống như thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống, đau lưng, đau dây thần kinh tọa,... Ngoài ra, các dưỡng chất trong dầu vẹm xanh còn cung cấp dưỡng chất cho cột sống, làm chậm quá trình thoái hóa, ngăn chặn và phòng ngừa các bệnh như thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm, đau lưng,... tái phát. 

Dầu vẹm xanh đã được Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam nghiên cứu năm 2007 cho kết quả giảm đau, giảm cứng khớp rất tốt mà không gây tác dụng phụ, an toàn cho người sử dụng.

Ngoài thành phần chính dầu vẹm xanh, sản phẩm còn chứa các thảo dược khác như: tThiên niên kiện, nhũ hương, magie, canxi, vitamin B1, B2, glycine, MSM,... giúp giảm đau, kháng viêm, nuôi dưỡng cột sống, phòng ngừa các bệnh lý cột sống tái phát rất hiệu quả. Đặc biệt, sản phẩm rất an toàn với người dùng, có thể sử dụng lâu dài để dự phòng tái phát.

Phẫu thuật khi bệnh nặng 

Bệnh thoát vị đĩa đệm ở người trẻ tuổi rất hiếm khi phải phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu gặp các tình trạng như dưới đây, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật cho bệnh nhân:

- Sau 6 tuần điều trị bằng các phương pháp nội khoa, các triệu chứng không thuyên giảm, đặc biệt là một số triệu chứng sau:

• Khó khăn khi đứng hoặc đi bộ.
• Không kiểm soát được hoạt động của ruột và bàng quang.
• Tê, yếu cơ.
• Đau nghiêm trọng và không thể kiểm soát.

- Có nguy cơ bại liệt.

- Dây thần kinh bị chèn ép nghiêm trọng.

- Đĩa đệm tổn thương không thể phục hồi.

Trong hầu hết trường hợp phẫu thuật, bác sĩ chỉ loại bỏ phần nhô ra của đĩa đệm (cắt cung sau cột sống, cắt bỏ vi mô). Nếu đĩa đệm không còn khả năng tự phục hồi, có thể thực hiện thay thế đĩa đệm nhân tạo hoặc hợp nhất đốt sống, giúp làm bất động vĩnh viễn phần cột sống bị tổn thương.

Phẫu thuật chữa thoát vị đĩa đệm

Bệnh thoát vị đĩa đệm ở người trẻ tuổi có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Do đó, nên phòng ngừa bệnh ngay từ khi còn trẻ với một số cách sau đây:

• Không hút hoặc bỏ hút thuốc lá.

• Kiểm soát cân nặng phù hợp, giảm cân nếu thừa cân, béo phì.

• Giữ lưng đúng tư thế khi ngồi, đứng, mang vác nặng,...

• Tránh mang vác nặng hoặc các vật cồng kềnh.

• Bổ sung các thực phẩm giàu canxi, các vitamin, Omega 3, Omega 6,... trong khẩu phần ăn hàng ngày để giúp xương khớp luôn chắc khỏe, giảm nguy cơ mắc thoát vị đĩa đệm ở người trẻ tuổi.

• Tập thể dục mỗi ngày với các bài tập như yoga, đi bộ, đạp xe để tăng cường sự dẻo dai, linh hoạt cho xương khớp, phòng ngừa các tổn thương cột sống hiệu quả.

>> Xem thêm : Các bài viết tại Cốt Thoái Vương để biết thêm thông tin!

Bài viết đã cung cấp cho bạn các thông tin chi tiết về nguyên nhân, dấu hiệu, cách chẩn đoán, các phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm ở người trẻ một cách hiệu quả. Nếu còn thắc mắc cần được tư vấn, bạn hãy để lại bình luận phía dưới bài viết để được hỗ trợ sớm nhất nhé.

Nguồn tham khảo: 

https://www.spine-health.com/conditions/lower-back-pain/juvenile-disc-disorder 

https://cordus.us/herniated-discs-in-young-people-causes-symptoms-and-recommendations/ 

https://coastalspine.com/2019/06/25/signs-of-a-herniated-disc-and-next-steps-for-treatment/